สมเด็จพระเจ้าพี่ยาเธอ กรมพระจันทบุรีนฤนาถ

Taxonomy

Code

Scope note(s)

  • สมเด็จพระเจ้าพี่ยาเธอ กรมพระจันทบุรีนฤนาถ มีพระนามเดิมว่า “พระองค์เจ้ากิติยากรวรลักษณ์” พระราชโอรสในเจ้าจอมมารดาอ่วม ธิดาพระพิณฑ์สมบัติบริบูรณ์ (ยิ้ม พิศลยบุตร) ประสูติในพระบรมมหาราชวัง เมื่อวันจันทร์ เดือน 7 แรม 9 ค่ำ ปีจอ ฉศก จ.ศ. 1236 ตรงกับวันที่ 8 มิถุนายน พ.ศ. 2417 นับเป็นพระราชโอรสพระองค์ใหญ่ในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว กับเจ้าจอมมารดาอ่วม เพราะพระเชษฐา 2 พระองค์คือ พระเจ้าลูกยาเธอ พระองค์เจ้าอิศรวงศ์วรราชกุมาร และพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้าชาย ซึ่งยังไม่มีพระนามแต่สิ้นพระชนม์ก่อนที่พระองค์ท่านจะประสูติ ดังนั้น ราชสกุลกิติยากร จึงเป็นราชสกุลสายแรกซึ่งสืบมาจากพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงเริ่มการศึกษาที่สำนักของ พระยาศรีสุนทรโวหาร (น้อย อาจาริยางกูร) พร้อมกับพระอนุชาที่มีพระชนมายุไล่เลี่ยกันเมื่อ พ.ศ. 2425 ต่อมาในปี พ.ศ. 2426 ได้เสด็จไปทรงศึกษาต่อ ณ โรงเรียนพระตำหนักสวนกุหลาบ โดยมีมหาปั้น เป็นผู้ถวายพระอักษรประจำในพุทธศักราช 2426 ต่อมาในปี พ.ศ. 2428 ได้ทรงบรรพชาเป็นสามเณรอยู่ 15 วัน ก่อนเสด็จไปศึกษาต่อ ณ ประเทศอังกฤษ พร้อมกับพระอนุชาอีก 3 พระองค์ คือ พระเจ้าลูกยาเธอ พระองค์เจ้ารพีพัฒนศักดิ์ พระเจ้าลูกยาเธอ พระองค์เจ้าประวิตรวัฒนโนดม พระเจ้าลูกยาเธอ พระองค์เจ้าจิรประวัตรวรเดช ทรงศึกษาระดับมัธยมที่ Rockvill School ในเมืองเอดินเบอระ ในคราวแรก ต่อมาได้เสด็จไปศึกษา ณ วิทยาลัย Balliol College ของมหาวิทยาลัยอ๊อกฟอร์ด และทรงสำเร็จการศึกษา สาขาบูรพคดีศึกษา(Oriental Studies) จากสถาบันดังกล่าวเมื่อปี พ.ศ. 2437 เมื่อเสด็จกลับประเทศสยามในปีเดียวกัน พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้จัดซื้อที่ดินปากคลองตลาดผดุงกรุงเกษมแปลงมหึมาเพื่อดำเนินการสร้างวังพระราชทานพระเจ้าลูกยาเธอ วังนี้จึงเป็นสิทธิ์ขาดของพระเจ้าลูกยาเธอ พระองค์เจ้ากิติยากรวรลักษณ์ ขนานนามว่า วังปากคลองผดุงกรุงเกษม พระเจ้าลูกยาเธอ พระองค์เจ้ากิติยากรณ์วรลักษณ์ ทรงเสกสมรสกับ หม่อมเจ้าอัปษรสมาน พระธิดาใน พระเจ้าน้องยาเธอ กรมหลวงเทววงศ์วโรปการ ในเดือน พฤษภาคม พ.ศ. 2438 ทั้งสองพระองค์ทรงครองรักกันยาวนานเป็นเวลา 35 ปี จึงทรงต้องพลัดพรากจากกันเพราะการสิ้นพระชนม์ ทรงมีพระโอรสและพระธิดากับหม่อมเจ้าอัปษรสมานถึง 12 พระองค์ แต่ที่จัดว่าเป็นองค์ที่สำคัญที่สุดและทรงเป็นที่รู้จักทั่วไปในฐานะพระบิดาในสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ และยังทรงเป็นพระอัยกาในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าโสมสวลี พระวรราชาทินัดดามาตุ อีกด้วย พระโอรสพระองค์นี้มีพระนามเดิมว่า หม่อมเจ้านักขัตรมงคล กิติยากร ต่อมาทรงได้รับการสถาปนาเป็น พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้านักขัตรมงคล โดยพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลปัจจุบัน เมื่อปี พ.ศ. 2493 และได้ทรงกรมเป็น กรมหมื่นจันทบุรีสุรนาถ ใน พ.ศ. 2495

Source note(s)

Display note(s)

Hierarchical terms

สมเด็จพระเจ้าพี่ยาเธอ กรมพระจันทบุรีนฤนาถ

Equivalent terms

สมเด็จพระเจ้าพี่ยาเธอ กรมพระจันทบุรีนฤนาถ

Associated terms

สมเด็จพระเจ้าพี่ยาเธอ กรมพระจันทบุรีนฤนาถ

0 Archival description results for สมเด็จพระเจ้าพี่ยาเธอ กรมพระจันทบุรีนฤนาถ

We couldn't find any results matching your search.